EPO (erytropoetyna)

Erytropoetyna (EPO) powstaje w nerkach i jest glikoproteiną.

EPO odpowiada za produkcję krwinek czerwonych, które przenoszą tlen do krwi. EPO naturalnie występuje w organizmie, ale dzięki rekombinacji DNA udało się stworzyć jego egzogenną wersję, znaną jako Epoetin Alfa. Do celów medycznych ta forma EPO najczęściej wykorzystywana jest w leczeniu niedokrwistości. Początki egzogennej EPO sięgają lat 80 – tych. Produkt wprowadziła na rynek Amegen, amerykańska firma biotechnologiczna. Wcześniej jedynym sposobem na zwiększenie liczby czerwonych krwinek było użycie anabolików lub transfuzja krwi.

Czerwone krwinki transportując tlen do krwioobiegu, podnoszą wytrzymałość mięśni i układu krwionośnego, powodują przyrost energii, a nawet zwiększają syntezę białek. Proces ten zwykle nazywa się dopingiem krwi, a dzięki egzogennym związkom EPO typu Epoetin Alfa, poziomy EPO można zwiększyć bez konieczności transfuzji krwi czy sterydów anabolicznych. W latach 90. Erythroprotein był regularną praktyką w wielu sportach.

Doping krwi został zauważony w znacznej ilości dyscyplin, takich jak boks, biegi długodystansowe, kolarstwo, triathlon a nawet w wyścigach konnych. U sportowca wyczynowego doping krwi zostałby cofnięty w 2000 roku, kiedy to pojawiła się metoda wykrywania.

Egzogenną EPO wykrywa prosty test na mocz, mimo, że jest prawie identyczny z erytropoetyną wytwarzaną w organizmie.

Mimo, że niosąca korzyści w sporcie i określonych terapiach (np. w anemii) EPO nie jest pozbawiona możliwych efektów ubocznych. Do tego skutki uboczne EPO mogą być znacznie poważniejsze niż w przypadku sterydów anabolicznych. W skrajnych przypadkach istnieje ryzyko śmierci. Wysoki poziom erytropoetyny potencjalnie wpływa na stężenie hemoglobiny powyżej bezpiecznego poziomu, co z kolei może skutkować zawałem serca albo udarem. Niektóre z wersji egzogennej EPO zawierają albuminy. Jest to ludzki produkt krwiopochodny, który nawet po oczyszczeniu oznacza ryzyko przeniesienia choroby wirusowej od dawcy na użytkownika. Takie przypadki są jednak niezwykle rzadkie dzięki rygorystycznym badaniom przesiewowym.

Na początku używania EPO mogą pojawić się zawroty głowy, objawy grypopodobne, bóle głowy, mięśni czy zmęczenie. Pozostałe możliwe działania niepożądane egzogennej suplementacji EPO obejmują dolegliwości ze strony układu pokarmowego: nudności, wymioty, biegunkę, krwionośnego: wysokie ciśnienie krwi, problemy ze skórą, a niekiedy hiperkaliemię. Hiperkaliemia oznacza podwyższony poziom potasu we krwi. Może prowadzić do ogólnego osłabienia i kołatania serca. Niektórzy użytkownicy mogą zauważyć podrażnienie w miejscu wstrzyknięcia.

Suplementację egzogenną EPO można stosować dożylnie lub podskórnie. Iniekcje wywołują szczytowe poziomy we krwi już po kwadransie, podanie podskórnie do 24 godzin, czasami krócej. Poziomy szczytowe różnią się w zależności od osoby i mogą być trudne do przewidzenia. Okres półtrwania w fazie eliminacji będzie rozciągał się do 24 godzinnego oznaczenia, przy metodzie podskórnej będzie spadać do 6 – 12 godzin.